Powyższy obraz prezentuje orbity kilkunastu księżyców Neptuna. Wszystkie zostały odkryte w roku 1989 za sprawą psondy kosmicznej Voyager 2, z wyjątkiem księżyca S/2004 N 1, który został odkryty przy pomocy Kosmicznego Teleskopu Hubble'a. Zdjęcia robiono w latach 2004-2009 / fot. NASA, ESA, and A. Feild (STScI)
Neptun to najdalsza, ósma planeta od Słońca posiadająca 14 znanych księżyców. To Saturn słynie z największej ilości księżyców ale Neptun również ma się czym pochwalić, o czym wielu nie wie. Zdecydowana większośc z nich została odkryta dzięki programowi Voyager 2 i sondzie kosmicznej wysłanej w roku 1898 z misją zbadania Neptuna. Co ciekawe, jeden z księżców został "ponownie" odkryty w 2013 roku kiedy to ujawnił się astronomom dopiero po 25 latach. Wśród planet Układu Słonecznego jest on czwartą pod względem średnicy i trzecią pod względem masy. Neptun jest ponad 17 razy masywniejszy od Ziemi.
Największy jak dotąd odkryty księżyc Neptuna zwiera około 99% masy na orbicie, jest tak duży, że zasadniczo ma kształt elipsoidy - to Tryton, odkryty całe 17 dni po samym Neptunie (który z kolei został odkryty 23 września 1846r.) Drugi ze znanych księżyców jest nieregularna Nereida posiadająca jedną z najbardziej wydłużonych orbit satelitów w Układzie Słonecznym.
Na znajduje się Neptun, na dole zaś Tryton fot/ wiki
Drugi co wielkości wielkości księżyc Neptuna to Proteusz znany głównie z tego, że ma największą możliwą wielkość przy jego gęstości, dlatego też nie ma on kulistego kształtu jako. 4 księżyce we wnętrzu to Najada, Talassa, Despina i Galatea. Ich orbity znajdują się blisko pierścieni Neptuna. Jak zapewne zauważyliście, nazwy księżyców wzięły się od Greckich i Rzymskich postaci czy bóstw.
Najdalej wysuniętym księżycem jest Larissa, został odkryty w 1981 roku. Pięć nowych nieregularnych księżyców zostało odkrytych w latach 2002-2003, co zostało oficjalnie ogłoszone rok później.
Księżyc Neptuna Proteusz / fot. NASA
W związku ze sporą odległością jaką dzieli Ziemię od Neptuna sama planeta jest w ogóle niewidoczna dla ludzkiego oka (z pomocą mocnej lornetki lub teleskopu można dostrzec mały niebieki dysk czyli właśnie Neptuna ale nie będzie to zbyt owocna obserwacja). Bezpośrednia obserwacja z Ziemi była możliwa tylko w przypadku dwóch księżyców. Mowa o Trytonie oraz Nereid. Ten drugi jest znacznie mniejszy, ma około 170 kilometrów średnicy, dla porównania Tryton ma 2.700 kilometrów (posiada także rozrzedzoną atmosferę).
Z obserwacji Neptuna w zakresie częstotliwości radiowych wynika, że planeta jest źródłem zarówno ciągłej ich emisji, jak też nieregularnych wybuchów. Uważa się, że oba źródła pochodzą z wirującego pola magnetycznego planety.
Neptun w naturalnych kolorach z satelitami:
Proteuszem na górze, Larissą z prawej i Despiną z lewej.
Widok z teleskopu Hubble’a. / fot. NASA
To Voyager 2 odkrył obecność pola magnetycznego Neptuna, zbadał strukturę jej magnetosfery, odkrył zorze polarne. Dodatkowo udało się odkryć pierścienie otaczające Neptuna. Najbardziej znanymi są oczywiście pierścienie Saturna, wielu jednak nie wie, że Neptun też posiada swoje własne.
Ciekawostką jest, że przelot sondy kosmicznej Voyager 2 przez układ Neptuna umożliwił wykonanie pierwszych dokładnych pomiarów masy planety, która okazała się być o 0,5% mniejsza od poprzednich szacunków. Różnica ta, odpowiadająca w przybliżeniu masie Marsa, spowodowała odrzucenie teorii istnienia planety X, której obecność miała odpowiadać za nieregularności w obserwowanych pozycjach orbitalnych Urana i Neptuna.
Fotografia pierścieni Neptuna / Fot. NASA
Neptun posiada atmosfere, na zdjęciu widoczne białe chmury w niej zawarte / Fot. NASA
Warto wiedzieć, że Tryton nie okrążał planety od samego początku jej uformowania się, został on przechwycony przez pole grawitacyjne Neptuna. To z kolei tłumaczy kształt orbity Nereidy, krążącej dalej od planety niż sam Tryton, który porusza się po orbicie prawie idealnie kołowej. Po przechwyceniu jego orbita przecinała orbity regularnych księżyców i oddziaływał z nimi grawitacyjnie, wytrącając Nereidę na obecną orbitę i przypuszczalnie powodując także zmiany orbit księżyców krążących bliżej Neptuna.
Również sama Nereida została prawdopodobnie przechwycona przez Neptuna w taki sam sposób jak Tryton, zwięźlej, może ona być przechwyconą planetoidą lub obiektem pasa Kuipera albo, jej orbita została zakłócona w czasie przechwycenia Trytona.
Neptun jest fascynującą planetą, nie mniej niż Saturn, kiedy mówimy o księżycach i pierścieniach. Wydawać by się mogło, że lider jest tylko jeden, nie koniecznie.
Tłumaczenie własne.
Autor: Elizabeth Howell
Źródło: Space.com
